“Wat is er zo bijzonder aan de portretten van Teeken? Dat heeft zowel te maken met zijn onderwerpkeuze als met formele eigenschappen. Om met die eerste te beginnen. Teekens portretten betreffen vrijwel zonder uitzondering kunstenaars. Vervolgens, bij nader toezien, blijkt hij een duidelijke voorkeur te hebben voor schrijvers, filosofen en componisten; beeldende kunstenaars zijn in de minderheid. (…)
Ik noem een paar schrijvers, stuk voor stuk vernieuwers: Joyce en Beckett, Foucault en Blanchot, Borges en Pessoa, Multatuli, W.F. Hermans en Gerrit Kouwenaar. Ook muziek is als inspiratiebron voor Teeken blijkbaar van het grootste belang. En dan niet, zoals in zijn sector gebruikelijk, jazz of popmuziek (Amy Winehouse en Lou Reed zijn uitzonderingen), maar vooral de twintigste-eeuwse experimentele muziek in de tradities van Schönberg, Stravinsky en vooral Pierre Boulez. (…)
Vaak staat op die basislijn ook de naam van de geportretteerde geschilderd, in een soort geheimschrift: teruggebracht tot zijn of haar initialen, in kapitalen, druk- of schrijfletters, verstopt in een patroon van tekens of als een feestelijke guirlande slingerend over het doek – steevast in spiegelschrift, in omgekeerde volgorde of zonder klinkers. De namen worden beeld, alsof ze de identiteit van de geportretteerde met tegenzin prijsgeven .(…)
Teeken is een ontmaskeraar, letterlijk. Hij rukt de geportretteerden het masker van het gezicht en brengt dat gezicht tot leven in meestal dikke, modderige, ruw aangebrachte verflagen; verflagen als chaotische, raadselachtige bewegingen waarin ogen, neus en mond nog maar nauwelijks zijn te onderscheiden en soms zelfs helemaal niet. (…)
Zijn geschilderde gezichten verbloemen de raadselsporen van zijn eigen zoekende en tastende vingers geenszins. Ze rebelleren tegen het representatieve beeld, dat ook altijd een pose is, en dus vals en geïdealiseerd. Hij geeft zijn modellen iets terug van hun ongecontroleerde kinderlijkheid, van dat wat in elk representatief beeld is weggewerkt: levendige, directe en daarom ook ‘storende’, fysieke aanwezigheid. (…)”
Cyrille Offermans, Toon Teeken een milde beeldenbestormer. Ingekorte versie van een artikel in het cultuurblad ‘Zout’, nr. 3/2023. Meer is te lezen op https://www.zoutmagazine.eu/toon-teeken-een-milde-beeldenbestormer/
Tentoonstelling t/m 19 maart 2023: 60 Portraits + by Toon Teeken in Galerie des Princes in Brussel. portraits.international
Afbeelding: Marcel Proust, (2010), 50x40 cm
Geen opmerkingen:
Een reactie posten