“Wanneer Rik Wouters in 1915 dit genadeloze zelfportret maakt (zijn laatste, meest intense, meest dramatische en meest bekende) is hij juist voor de tweede keer geopereerd aan de tumor waar hij al aan een tijd aan lijdt. Een stuk van zijn kaak is weggenomen, hij is aan één oog blind en zijn dieptezicht is hij daardoor kwijt. In zijn groenblauwe pyjama (kent u veel zelfportretten van een schilder in pyjama?) zit de schilder op een geruite deken voor een felrood gordijn, zijn handen rustend op de benen, verslagen. Hij neigt achterover, weg van de toeschouwer, en zit schuin in het vlak. Details zijn in het decor niet te onderscheiden. Eigenlijk bestaat het doek uit grote kleurvlakken met allerlei nuances. Zo is het gordijn zowel bloedrood als roze. Zoals gewoonlijk bij Wouters is het wit van het geprepareerde doek door de dunne verflaag zichtbaar. Er is één uitzondering op de regel van de grote kleurvlakken: het hoofd van de schilder is een spel van vlekjes in groen, bruin, rood, grijs, zwart.
Dit lijkt, ondanks de wanhopige situatie, toch geen somber werk. Het frisse groen van de pyjama en het warme rood van het gordijn, twee contrastkleuren, strálen. Je kunt nauwelijks zeggen dat een neiging tot zelfexpressie Wouters tot een somber kleurgebruik heeft gebracht, zoals dat in andere ‘laatste werken’ wel het geval is. Of moeten we in zijn lichaamstaal toch angst, wanhoop en een ‘belijdenis van het lijden’ lezen? Er zijn verschillende interpretaties.
Na een vergeefse derde operatie sterft de blind geworden kunstenaar aan een vorm van oogkanker, korte tijd nadat in Amsterdam opnieuw lovend onthaalde tentoonstellingen aan hem waren gewijd in het Rijksprentenkabinet en het Stedelijk Museum.”
Uit: Patrick De Rynck, Dit is België. In tachtig Meesterwerken. Uitgeverij Athenaeum–Polak & Van Gennep, Amsterdam 2010
Over Rik Wouters: https://nl.wikipedia.org/wiki/Rik_Wouters_(kunstenaar)
Over Patrick De Rynck: https://nl.wikipedia.org/wiki/Patrick_De_Rynck
Geen opmerkingen:
Een reactie posten