Hoe verbeeld je het verlorene op een plek waar elk licht van het geweten bruut gedoofd is, waar elk gevoel van menselijkheid onteerd werd en duizenden en duizenden de dood werden ingejaagd, hun naam verloren, hun waardigheid en hoop? Hoe haal je ze in de herinnering terug, zij die je nooit van nabij gekend hebt, laat je hun uitgebluste stemmen klinken, de schrikbarende angst die door hun rijen loopt, de uitputting en vernedering, de schaamte. En hoe de kwellingen terug te zien in hun uitgebluste ogen, de geur van angst en pijn van hen die tot slaaf werden gemaakt, vanbinnen leeg en vol ontbering, genummerd om te ploeteren, vastgehouden, gebroken, verslagen door een barbaars systeem?
Mauthausen 1938–1945. Voor 110.000 gevangenen een onderworpenheid tot aan hun dood. Hoe beeld je als kunstenaar bij zo’n gruwelijke ‘dodenfabriek’ als dit werkkamp het gruwelijke zowel als het tedere uit, de kracht én kwetsbaarheid van het individu?
Appie Drielsma (1937-2014) koos voor zijn ‘Mauthausen’ (foto boven) een constructivistisch opgebouwd, ingekeerd herdenkingsmonument. De zeggingskracht is groot. Twaalf met elkaar verbonden pijlers, drie meter hoog. Over een lengte van tien meter vormen ze een onderbroken levenslijn. Poorten ontstaan, doorblikken. Aan de binnenzijde van de granieten kolossen de bronzen lijsten met de namen van de 1786 omgekomen Nederlanders. Wie over het knerpende grind het Donaugrijs monument nadert, zwaar onder de indruk van wat zich hier in dit Oostenrijkse werkkamp heeft afgespeeld, werpt vol afschuw het kwade fanatisme en de blinde gehoorzaamheid van de uitvoerders van de holocaust van zich af als zijnde het meest doortrapte van het contemporaine kwaad. Hij wordt bevangen door een diepe bewogenheid met de slachtoffers en hun familie.
frb
Over Appie Drielsma: https://nl.wikipedia.org/wiki/Appie_Drielsma
Geen opmerkingen:
Een reactie posten