21-06-2019

Aldus de schrijver (18)



Karl Ove Knausgård over Edvard Munch (3)

"Munch wilde rechtstreeks naar de essentie, en hoewel zijn temperament koeler is, zijn levensinzicht geringer, en het goddelijke en de genade in zijn schilderijen geheel afwezig zijn, bezitten ook zij zoveel kracht dat ze de esthetische waardeoordelen buitenspel zetten. Munchs domein was niet de extase en de religie, het goede en het kwade, maar het leven en de dood, de vrouw en de sexualiteit, en boven alles de eenzaamheid. Ik ben ervan overtuigd dat hij de essentie zocht, de waarheid die niet verandert; maar zijn beeld van de vrouw, bijvoorbeeld, zo verankerd als het was in angst en lust, en zijn beeld van de dood in een alomtegenwoordige grootheid, nooit ver weg van de sexualiteit, komt nu naar voren als typisch voor die tijd, de fin-de-sièclesfeer waarvan de kunst en de literatuur het decennium voor de eeuwwisseling doordesemd waren. Die sfeer hoorde bij Munch en zijn persoonlijke verlieservaring, en die hoorde bij zijn tijd, maar niet bij ons. En daarin schuilt ook een fascinatiekracht: doordat iets persoonlijks en tijdgebonden als algemeen geldend en universeel wordt voorgesteld, wordt het bijna monumentaal vreemd, alsof het vanuit een andere wereld naar ons toe is gezonden: de wereld eenzaamheid, de wereld seksuele angst, de wereld verleidster, doodsvrouw."

Uit: Karl Ove Knausgård, Zoveel verlangen op zo'n klein oppervlak. Een boek over de schilderijen van Edvard Munch.Uit het Noors vertaald door Sofie Maertens en Michiel Vanhee. Uitgeverij Atheneum-Polak & Van Gennep, Amsterdam 2018

Afbeelding: Edvard Munch, De broche, steendruk 1903. Afgebeeld is de Engelse violiste Eva Mudocci, de minnares van Munch.




Geen opmerkingen: